Dmowski_Dzieje Rosji

Odnośniki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

przejscie na prawoslawie jest rzecza zupelnie wlasciwa, i odtad ma dynastia
rosyjska ksiezniczek prawoslawnych w brod. Przodownica arcydlugiego szeregu
ksiezniczek "nawroconych" stala sie Karolina Krystyna Zofja, ksiezniczka
brunswicka z linji Wolfenbuettel, bardzo nieszczesliwa potem w pozyciu z
Aleksym, zaledwie zreszta kilkoletniem.
W kilka miesiecy po slubie syna zenil sie ojciec, co stanowilo zapowiedz, ze
Aleksy nie .zasiadzie nigdy na tronie, ze Katarzyna postara sie o usuniecie go.
Jedyna nadzieja carewicza w tem, zeby go opozycja wyniosla na tron; tak tedy
syn mial burzyc, co stawial ojciec. W tej swiadomosci wypadlo Piotrowi
uprawiac dalej polityke, ktorej nici przewodnie spoczywaly nadal w reku
rzekomo Mienszikowa, a faktycznie Ostermana. Nasladujac cesarza
niemieckiego, poczal Piotr nadawac tytuly arystokratyczne; juz mu widocznie
switala mysl, ze jest on rowniez dobrze "imperatorem", jak Jozef I
(1705-1711) lub Karol VI (1711-1740). Mienszikow, zawsze przez Katarzyne
protegowany, zostal nietylko hrabia, ale odrazu ksieciem.
Utraciwszy wybrzeze czarnomorskie, tem usilniej dbal Piotr o baltyckie w
Inflanciech. Tuz po zawarciu pokoju nad Prutem udalo mu sie zaczepic o
Kurlandje, lenne ksiestwo (od r. 1561) Polski i Litwy. W r. 1711 wydal Piotr
bratanice swa, Anne Iwanowne (corke brata swego przyrodniego i do r. 1696
tytularnego wspolrzadcy, Iwana V) za ksiecia kurlandzkiego, Fryderyka
Wilhelma Ketlera. Chwilowo posunal sie nawet Piotr daleko na zachod,
zajmujac w r. 1712 i 1713 czesc szwedzkich posiadlosci na Pomorzu. Drugi ten
wystep armji moskiewskiej na Zachodzie stal sie (dzieki Mienszikowowi)
popisowym. Zazdroscili monarchowie zachodni carowi, ktory dochodzil do
niebywalych rezultatow w militaryzmie: W r. 1712 liczylo wojsko moskiewskie
juz przeszlo 80 pulkow piechoty, 33 jazdy, dzial przeszlo 300, flota zas 48
okretow wojennych, okolo 800 drobniejszych statkow, a majtkow 28.000.
Droga morska dokonal Piotr w r. 1714 podboju Finlandji i wysp zatoki
Botnickiej, a flota moskiewska zapedzila sie az pod Sztokholm.
W takiej chwili powraca Karol XII do Szwecji, dokazawszy nielada rzeczy, iz w
nieslychanym pospiechu zdolal przedrzec sie konno z jednego konca Europy na
drugi: z Benderu w Turcji pod Stralsund (ktory wlasnie oblegano, w listopadzie
Strona 107
Dmowski_Dzieje-Rosji
1714 r.). Wszedzie zastawal stosunki z gruntu zmienione. Skonczyla sie
przewaga hiszpanska w Europie poludniowej, a szwedzka w polnocnej. Wojna
sukcesyjna hiszpanska byla ukonczona pokojem w Utrechcie 1713 r. i nie bylo
juz przeszkody, nie dozwalajacej dotychczas polnocnym panstwom niemieckim
wystapic przeciwko Szwecji, zwlaszcza ze i do Polski powrocil August II Sas. Od
Wezery po Wolge ciagnal sie nieprzerwany mur, tamujacy Karolowi wszelka
moznosc ruchu, bo stanelo przymierze pomiedzy Hanowerem (zlaczonym
wowczas dynastycznie z Anglja), Prusami, Danja, Saksonja (zlaczona
dynastycznie z Polska i Litwa) i Moskwa. Reszte posiadlosci nadmorskich w
Niemczech utracila Szwecja w r. 1716. Spelnione byly marzenia Patkula,
dazenia mlodosci Piotra.
Piotrowi powiodlo sie wobec Europy... nazbyt. Okazal sie tak poteznym, iz
wiecej budzil obaw, niz nadziei zysku w spolce ze soba. Moskwa, pozbawiona
przeciwwagi szwedzkiej, ciazyla nad sprzymierzonymi, jako przyszly hegemon
w ich zwiazku politycznym. I Piotr takze mial watpliwosci co do dalszej swej
orjentacji wsrod obozow europejskich. Na Szwecji nie zamierzal niczego juz
zdobywac, a mial natomiast na pamieci, ze carat ma uroszczenia do prowincyj
litewsko-ruskich i polsko-ruskich. Na te ekspansje teraz kolej, lecz musialby
wyrzec sie jej, gdyby pozostawal nadal na stale w sojuszu polsko-saskim, i w
konsekwencji tego w sojuszu pruskim i angielsko-hanowerskim. Sytuacja
stawala sie obustronnie nieszczera. Gdyby Szwecja zrzekla sie zamiarow
odzyskiwania Inflant, gdyby pogodzila sie z Moskwa, przeradzajaca sie w
Rosje, Piotr wolalby reaktywowac poprzedni stan sojuszow w Europie, a
mianowicie przyjazn francusko-szwedzka, do ktorej wprosilby sie chetnie na
trzeciego. Jak niegdys Patkul kierowal nawa caratu przeciwko Szwecji, tak
teraz Osterman sterowal w kierunku wrecz przeciwnym, do pogodzenia sie ze
Szwecja i do przymierza z Francja, azeby miec wolna reke przeciw Polsce.
Rosja stawala sie mocarstwem w Europie, we wschodniej decydujacem, a
poniewaz rownoczesnie ze Szwecja tracila i Polska znaczenie polityczne -
potega moskiewska nie miala wspolzawodnika na wschodzie.
Krol August II Sas uwazal korone polska za towar do zalatwiania swoich
dynastycznych interesow, gotow kazdej chwili zaprzedac narod, nad ktorym
panowal. Na wojnie polnocnej nie zyskala Polska nic a nic. Wojna ta posluzyla
tylko krolowi do opanowania narodu zapomoca wojsk saskich, wprowadzonych
do kraju bezprawnie. Staly sie one plaga Polski i Litwy; to tez zawiazala sie
przeciw nim w r. 1715 konfederacja (tarnogrodzka). Sas zwrocil sie o pomoc
do Piotra. Jakzez pozadanym byl carowi punkt zaczepienia do podjecia planow
wzgledem Polski!
Wkroczylo na Wolyn 10.000 wojska moskiewskiego. Rozpoczely sie uklady,
przy ktorych Piotr narzucil sie na posrednika pomiedzy... Polska a krolem
polskim. Do takich nienaturalnosci doprowadzal Rzplta brak odpowiedniej armji
stalej! Sasi zobowiazywali sie ostatecznie ustapic, ale podawano zarazem [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

angamoss.xlx.pl