(ebook_pl_pedagogika) pachocinski zarys.pedagogiki.porownawczej [przez.lkT.ifta]

Odnośniki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

krańcowe rozwiązania w tym zakresie. Zrednia to 65 lat i wtedy obowiązkowo
przechodzą na emeryturę nauczyciele w Belgii, Grecji, Holandii, Irlandii, Luk-
semburgu, Niemczech. Różnice występują w ustaleniu minimum lat pracy
potrzebnych, by uzyskać uprawnienia emerytalne. Okazuje się, że wystarczy
przepracować zaledwie 5 lat w Niemczech, ale już 35 lat - w Irlandii. Różnice
stanowić będą z jednej strony zachętę do pracy w takich krajach, w których
szybko można uzyskać uprawnienia emerytalne, z drugiej - stanowić przeszko-
dę w uzyskaniu pracy nauczycielskiej w takim kraju, zwłaszcza przez obcokra-
jowca. Podobne trudności mogą wystąpić przy pobieraniu lub niepobieraniu
składki na ubezpieczenie emerytalne od nauczyciela i w tym przypadku zatrud-
nienie w Niemczech staje się najbardziej korzystne, tym bardziej że składki te
mogą pochłonąć niemałą część zarobków: od 13% (Irlandia) do 32,7% (Holan-
dia).
Podobne różnice są widoczne w wysokości emerytur, np. w Irlandii
sięgają one tylko 50%, natomiast we Włoszech prawie 95% poprzednich za-
robków. Różnice te wynikają nie tylko z tego, jaki odsetek zarobków staje się
emeryturą, ale i ze sposobu wyliczania samej emerytury. Na przykład we Fran-
cji bazę obliczania stanowi ostatnie 6 miesięcy, w Belgii - ostatnie 5 lat. Jednak
większość krajów oblicza emeryturę na podstawie zarobków z ostatniego roku
czy też ostatnich dwóch lat pracy.
Na warunki życia może mieć wpływ cała otoczka społeczno-
kulturowa i prawna, w której funkcjonuje nauczyciel, choćby np. sposób indek-
sacji czy rewaloryzacji emerytur w czasie. Nie bez znaczenia dla toku naszych
rozważań jest to, że w krajach UE zaczyna się systematycznie odchodzić od
koncepcji państwa dobrobytu", m.in. w związku z tym, że na jednego pracują-
cego przypada coraz więcej osób, którym trzeba dać utrzymanie. Dotyczy to
nie tylko pokolenia, które jeszcze nie weszło w wiek produkcyjny, ale i tych
generacji, które są w wieku poprodukcyjnym.
Zwolnienia i rezygnacje
We wszystkich krajach UE pracodawca może wypowiedzieć pracę nauczycie-
lowi, który:
" osiągnął wiek emerytalny,
" jest niezdolny do dalszej pracy ze względu na stan zdro-
wia, poświadczony odpowiednim świadectwem lekar-
skim,
" naruszył kodeks prawa cywilnego czy karnego lub za-
chowuje się niezgodnie z zasadami dobrego prowadze-
nia się",
" został uznany za winnego w wyniku orzeczenia komisji
dyscyplinarnej.
Tabela 6. Zwolnienia i rezygnacje.
Kraj 1 2 3 4 5
Anglia i Walia + + + - +
Belgia + + + - +
Dania + + + - +
Francja - - + + +
Grecja - + + - +
Hiszpania - - + - +
Holandia + + + - +
Irlandia + + + - +
Luksemburg - + + - +
Niemcy - + + - +
Portugalia - + + - +
Włochy - - + - +
1 zwolnienia ze względu na brak pensum
2 zwolnienia ze względu na brak kompetencji
3 zwolnienia dyscyplinarne (przekroczenie norm etycznych)
4 nie stosuje się polityki zwolnień
5 rezygnacje z pracy nauczycielskiej
yródło: Le Metais 1991(b)
Rzadkie są przypadki zwalniania nauczycieli ze względu na zbyt ni-
skie pensum. W Belgii, Irlandii i Włoszech płaci się nauczycielom, którzy nie
mają pensum lub którzy oczekują na przeniesienie do innej szkoły. Tylko w
wyjątkowych przypadkach, jeśli nie można przenieść nauczyciela do innej
pracy, po pewnym czasie oczekiwania można rozwiązać z nim umowę o pracę
(Anglia i Walia, Dania, Holandia i Portugalia).
Zwolnienia nauczycieli za brak kompetencji występują bardzo rzadko
(jeśli w ogóle) i tylko wtedy, gdy wszelkie inne środki zawiodą. Nauczyciele,
którzy napotykają trudności w pracy w szkole, mają zwykle zapewnioną daleko
idącą pomoc ze strony innych nauczycieli zarówno w szkole, jak i poza nią, a
także w wyniku uczestniczenia w doskonaleniu zawodowym. Jeśli wszystkie te
przedsięwzięcia okażą się nieskuteczne, można nauczyciela przenieść do innej
szkoły lub posłać go na wcześniejszą emeryturę, ze względu na stan zdrowia
lub inne okoliczności. W wyjątkowych sytuacjach podejmuje się środki dyscy-
plinarne.
W każdym jednak kraju, by zwolnić nauczyciela, trzeba mieć do tego
poważne podstawy, ponieważ, zwłaszcza w systemach scentralizowanych,
każda sprawa o zwolnienie nauczyciela jest rozpatrywana na kilku szczeblach,
a ostateczną decyzję podejmuje minister oświaty. Są jednak i takie kraje, w
których nauczyciela w ogóle nie można zwolnić, jeśli ma status urzędnika
państwowego (Hiszpania, Włochy). Aatwiejsze jest zwolnienie nauczyciela w
systemach zdecentralizowanych (Anglia i Walia). Decyzję w tej sprawie może
podjąć rada szkoły lub lokalne władze oświatowe, ale i w tym przypadku pra-
wo chroni nauczyciela przed nieuzasadnionymi decyzjami administracyjnymi.
Również sami nauczyciele mogą zwalniać się z pracy, składając wy-
powiedzenie w odpowiednim czasie. Termin wypowiedzenia jest różny w
badanych krajach. Zależy on od typu kontraktu, liczby przepracowanych lat
oraz liczby lat niezbędnych do przejścia na emeryturę. Czas niezbędny do tego,
by wypowiedzenie miało moc prawną, waha się od 15 dni do 3 miesięcy w
przypadku pracowników zatrudnionych na kontrakcie stałym. W niektórych
krajach, np. w Grecji, nauczyciele, którzy przepracowali określoną prawem
liczbę lat, mogą przejść na wcześniejszą emeryturę niezależnie od wieku.
Kształcenie wstępne nauczycieli
Znaczne trudności w opracowaniu koncepcji kształcenia nauczycieli
wynikają stąd, że oscyluje ona między dwoma środowiskami: uniwersytetem a
szkołą. Oznacza to, że z jednej strony kształcenie wstępne nauczycieli spycha-
ne jest w kierunku coraz bardziej akademickim, podobnie jak w przypadku
wielu innych dyscyplin uniwersyteckich, z drugiej -w kierunku bardziej prak-
tycznym, zbliżonym do tego, co się dzieje w klasie szkolnej. Na tym tle
ukształtowały się dwa różne sposoby traktowania wstępnej edukacji nauczycie-
li:
" jako przygotowanie nauczyciela do pracy w ciągu całej
swojej kariery zawodowej,
" jako niezbędne do przetrwania" w ciągu pierwszych
kilku miesięcy, po których następuje permanentne do-
kształcanie i doskonalenie zawodowe (Woods 1990, s.
93).
Organizacja kształcenia wstępnego
Uzyskanie zatrudnienia w szkole oraz warunki pracy i płacy zależą
głównie od poziomu wiedzy i kwalifikacji zawodowych kandydata. Kariera
zawodowa nauczyciela jest więc uwarunkowana typem instytucji kształcenia
wstępnego, w której kandydat na nauczyciela studiował, dyscypliną aka-
demicką, specjalizacją zawodową oraz poziomem kompetencji reprezentowa-
nym na różnych egzaminach, stażach i konkursach. Czynniki te wpływają
zasadniczo na wewnętrzne zróżnicowanie w zawodzie nauczycielskim.
Hierarchia zawodowa i specjalizacja przedmiotowa są wzajemnie po-
wiązane, pomimo pewnych różnic w czasie trwania studiów, kombinacji
przedmiotów i ich treści. Jest to zasada obowiązująca we wszystkich krajach
UE, chociaż mogą występować różne granice oddzielenia od siebie różnych
kategorii nauczycieli. Różnice występują również w typie szkoły wyższej dają-
cej wstępne przygotowanie do zawodu. Mimo wielu różnic w przygotowaniu
nauczycieli do pracy w szkole, daje się odczytać ogólna zasada obowiązująca
we wszystkich badanych krajach: im bardziej sprofilowane jest kształcenie
przedmiotowe (specjalistyczne), tym wyższe jest miejsce w hierarchii zawo-
dowej.
Placówki wstępnego kształcenia nauczycieli
Istnieje dość duża różnorodność placówek wstępnego kształcenia na-
uczycieli, wśród których uniwersytety) wyższe szkoły pedagogiczne oraz wyż-
sze szkoły zawodowe odgrywają najważniejszą rolę prawie we wszystkich
badanych krajach.
We wszystkich krajach UE uniwersytety odgrywają podstawową rolę
w kształceniu pedagogów, zwłaszcza w przypadku nauczycieli szkół średnich;
natomiast nauczyciele przedszkoli i szkół podstawowych znacznie częściej są [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

angamoss.xlx.pl